Kinderen opleiden als computers

Nederland en zijn scholing, een onderwerp waar ik me graag over uit laat. Ook een moeilijk onderwerp, juist in Nederland. De kritiek op ons huidige systeem wordt vaak als ondankbaar beschouwd. Toch is er zoveel ruimte voor verbetering. En dan niet eens alleen in Nederland. In dit stuk zal ik me wel focussen op Nederland, dat is waar ik kennis van heb. Ik kan het niet hebben over systemen van andere landen, daar weet ik te weinig over. Dit is iets waar ik me in de toekomst zeker wel aan ga wagen, het zal ook een vraag zijn waarop ik het antwoord zoek als ik ga reizen. Graag verwijs ik u door naar mijn ideeën disclaimer als u zich niet kan vinden in dit stuk. Maar laten we even bij het begin beginnen, een paar termen en vergelijkingen duidelijk maken, voor ik mijn eigen gedachtengoed loslaat.

Bron: http://www.techhive.com

Vanuit filosofisch oogpunt is er veel debat over wat een computer en een menselijk brein in verschil hebben. Er is veel voor te zeggen dat het uit verschillende materialen bestaat en dat daardoor er een verschil is tussen een menselijk brein en een computer. Maar dit is een fysieke benadering. Ja, een computer heeft een andere samenstelling dan ons brein. Maar het brein van een octopus heeft ook een andere samenstelling dan ons brein, andere chemische processen. Dus is het brein van een octopus geen brein? Nee, als we ons brein als het voorbeeld van een fysiek brein beschouwen heeft de octopus geen brein.

Laat ik mezelf verduidelijken met een voorbeeld. We nemen pijn, wat is de definitie van pijn? Je zou kunnen zeggen dat er chemische processen zijn in ons hoofd die we kunnen koppelen aan het moment dat wij pijn ervaren. Onze reactie; we deinzen terug want we moeten willen geen pijn voelen. Het verteld ons dat het geen slim idee is om bijvoorbeeld een gloeiend hete staaf van ijzer vast te pakken. Maar om dan weer terug te gaan naar de octopus, deze heeft een ander chemisch proces voor het signaleren van zijn pijn. Als je hem brand met een heet voorwerp deinst hij ook terug. Het chemische proces is anders maar hij deinst wel terug. Heeft hij pijn als we de fysieke processen vergelijken? Nee.

Deze benadering is bekend als de identiteit theorie. Hij gaat uit van het feit dat als twee wezens de zelfde gemoedstoestand hebben ze ook de zelfde fysieke processen daarvoor moeten hebben in het lichaam. In 1967 verscheen er echter een filosoof op het toneel genaamd; Hilary Putman. Zij schreef in dit jaar een artikel over een nieuwe theorie; de functionele benadering.

"Are thinking and referring identical with computational states of the brain?" Hilary Putman.
De functionele benadering definieert pijn niet aan de hand van fysieke processen. Het probeert pijn te definiëren aan de hand van de vragen; wat is de uitwerking van het proces en waarom vind het proces plaats? Met dit in ons achterhoofd gaan we verder. Pijn beschermt ons tegen een heel aantal dingen die ons schade kunnen toedienen, dat is ook zo bij een octopus. Hij heeft een ander chemisch proces maar hij deinst wel terug omdat hij gesignaleerd krijgt dat het schade toedient als hij te lang in aanraking is met iets dat heel heet is. Hij krijgt een signaal wat hem terug laat deinzen. Dus de octopus heeft pijn. Merk wel op dat pijn natuurlijk voor alles vervangen kan worden; angst, agressie, honger, vermoeidheid etcetera.

Nu kijken we verder met deze functionele benadering. Wat is dan het verschil tussen een computer en ons brein? Want zoals we net hebben bekeken; ze bestaan uit andere materialen maar dat is niet de enige manier om een brein en computer uit elkaar te houden. Immers kunnen ze uit verschillende materialen bestaan, als ze maar de zelfde functie hebben. En dat hebben ze abstract en in feite; er is een input en een output. Daartussen zit het brein of de computer en die gaat aan de gang met wat er zich bij de input aandient en geeft het antwoord uit de bij output. Bijvoorbeeld; het ene mens vraagt het andere mens iets, hij hoort de vraag, de hersenen gaan hiermee aan de gang en er komt een antwoord uit. Wat is 8+2? 10. Dat is hetzelfde als met een computer. Hij krijgt een vraag via de input, gaat daarmee aan de gang en er komt een antwoord uit. Wat is 8+2? 10. De functie is hetzelfde. Een brein en een computer bestaan uit totaal andere materialen maar als je het functioneel bekijkt doen ze hetzelfde. Denkt een computer dan? Als dat is gebaseerd op antwoorden geven op vraagstukken kan je zeggen dat een computer denkt. Maar we zijn het er tegenwoordig over eens dat een computer geen gedachten heeft. Oké, dus ook de functionele benadering geeft niet altijd een gewenst antwoord.

Hoe kunnen we dan het verschil weten tussen een computer en een brein? Wanneer kunnen we zeggen dat een computer denkt? Dat een computer een gedachtengang heeft? Dit is opnieuw een vraagstuk waar veel filosofen al erg lang mee bezig, er zijn veel vragen en argumenten neergezet die ik hier niet allemaal ga behandelen. Een leuke om op te zoeken is de "Turing test", deze is bedacht door Alan Turing (1912 -1943). Een andere test is de "Chinese Room" bedacht door John Searle in 1980. Deze gaat als volgt: Je zit in een kamer met een input en output, via de input komen Chinese symbolen binnen en in een boek zoek je het corresponderen symbool op en je geeft dat door aan de output. Doe dit juist en de persoon die de input en output afleest denkt dat je Chinese symbolen kent. Maar is dat wel zo? Je zoekt ze immers gewoon op in een boek en geeft het antwoord door. Dit is wat een computer in feite doet. Het is ook wel bekent als de syntax eigenschap.

De computer denkt niet na. Hij zoekt een antwoord op. Wij mensen hebben nog een andere eigenschap. De zogenaamde semantische eigenschap. Wij associeren van alles bij de input die we krijgen. Waar staat de input voor? Wat is het beeld bij de input? Welk gevoel word hier aan gekoppeld? Wat betekend het? Dit zijn vragen die niet bij de computer opkomen. Jij vraagt, hij zoekt en antwoord. De mengeling van syntax en semantische eigenschappen is wat onze gedachten definieert. Het is wat ons zogezegd creatief maakt. Het is wat ons "out of the box" laat denken. Deze eigenschap is iets wat tot nu toe niet aan te leren is aan een computer. Deze verschillende lagen van vragen die wij associëren bij een input maakt dat wij een gedachtengang hebben. Ook wel een complex functionalistisch systeem.

Dit zijn allemaal ideeën, vragen en feiten waar menig filosoof zich over heeft gebogen. Het is ook een goed uitgangspunt om te kijken waar we verschillen van een computer. De verschillen zijn er maar hoe definiëren we die? Dat brengt mij bij het geen waar ik het over wil hebben. Als we ervan uitgaan dat het verschil tussen een computer en een menselijk brein is dat wij ons creatief kunnen wanen en "out of the box" kunnen denken, zouden we daar dan niet in moeten investeren?

Voor mijzelf weet ik het antwoord al; ik zou heel graag zien dat juist in deze kwaliteiten, creativiteit en nieuwe manieren van denken, werd geïnvesteerd. Maar dat gebeurd niet. Ik verwijs graag even kort door naar een filmpje genaamd: Changing Education Paradigms. Dit filmpje heeft als onderwerp hoe wij onze schoolsystemen hanteren. Het is in het Engels maar relateert zich zeer goed naar het Nederlands schoolsysteem. Hierin worden allerlei punten aangehaald die de moeite waard zijn en waar ik mij waarschijnlijk nog wel over ga uit laten in de toekomst. Maar voor nu gaat het mij om het punt dat gemaakt wordt vanaf 7:40. Hier wordt een onderzoek aangehaald over "divergent thinking". Uit dit onderzoek blijkt dat kinderen rond de leeftijd van zes tot zeven jaar heel hoog scoren in divergent thinking. 98% van de kinderen kon beschouwd worden als een genie op dit gebied van denken. Een paar jaar later scoort nog maar 50% het genie niveau. Een paar jaar later is het percentage nog lager. De hoofdreden die wordt aangehaald is dat deze kinderen onderwijs hebben gehad.

"Every child is an artist, the problem is staying an artist when you grow up" Pablo Picasso.

Bron: http://www.ideachampions.com/

Het punt dat hier gemaakt wordt is dat van "divergent thinking". Makkelijk vertaald naar het Nederlands geeft dat; uiteenlopend denken. Het is, zoals ook beschreven in het filmpje, essentieel voor creativiteit. Zoals ook gezegd; op het moment pakken we juist deze manier van denken af van kinderen. En dat gebeurd al vanaf jonge leeftijd en voornamelijk door het onderwijs wat we ze geven. Kinderen wordt vanaf hun eerste jaren op school al verteld hoe het wel en hoe het niet moet, wat wel en wat niet kan. Of misschien beter; wat wel en niet geaccepteerd is door de volwassenen. En dit is precies het punt wat ik graag wil maken. Wij zijn kinderen aan het opleiding die denken zoals computers. We leren ze al jong aan dat er maar één antwoord mogelijk is. "

Dus vanaf de jonge leeftijd wordt het uiteenlopend denken afgenomen, hoe zit dit dan later? Er wordt vrolijk op voortgeborduurd. De lijstjes met Franse en Duitse woordjes worden in het hoofd gestampt om op de toets de juiste output te kunnen geven op de juiste input. Komt dit plaatje je bekend voor? Waarschijnlijk wel, dit is het levende voorbeeld van de "Chinese Room". Sommige komen een heel eind in het spelletje, ze hebben het geluk goed te kunnen stampen en in hun werkgeheugen genoeg plaats te hebben voor een hele lijst met woordjes. Sommige leggen zich erbij neer dat ze nou eenmaal uren en uren zullen moeten stampen om de stof voor het betreffende vak binnen te krijgen. Vaak om het vervolgens weer te vergeten binnen een maand. Maar dit zijn wel de mensen die daarvoor worden beloond in ons huidige systeem, het zijn de mensen die gaan studeren en later hopen dat ze met al die moeite een goede baan zullen vinden. Ons huidige systeem is gebaseerd op het opleidingen van latere professoren in een universitaire studie. Deze mensen hebben we zeker nodig maar het is niet het enige soort mens op aarde. Waarom is ons onderwijs systeem dan wel gebaseerd op dit soort leerling? Waarom is er niet meer vrijheid voor andere soorten leerlingen? Laat ik wel stellen dat ik blij ben voor de mensen die het goed doen in dit systeem, ik vind het knap en heb er zonder meer respect voor. Ik heb veel vrienden die ik bewonder voor hun doorzettingsvermogen en discipline op zulke momenten, ik kan het in elk geval niet.

Dan zijn we nu aanbeland bij de grote grap van ons schoolsysteem. Het werkt niet zo. Wij mensen zijn niet bedoeld om te leren zoals computers. Sommige komen, zoals gezegd, een heel eind, maar is dit wel zo goed? Persoonlijk heb ik heel veel problemen met gewoon informatie accepteren, lijstjes met woorden, formules met natuurkunde, systemen met scheikunde en verhaaltjes met geschiedenis. Maar wel onthouden hé! Want onthoud je niet genoeg dan zak je een niveau. En precies deze instelling is wat de creativiteit, leergierigheid en het enthousiasme verwijderd uit het leerproces. Leren kan niet altijd leuk zijn maar als je de vooruitgang merkt geeft dat toch voldoening. Nu word niet zozeer vooruitgang beloond maar eerder de periodieke opname van informatie die later weer vergeten wordt. Als de informatie weer verloren gaat noem ik het geen vooruitgang. Hoeveel mensen hebben 4 tot 6 jaar lang Frans gehad op school en spreken geen vloeiende zin Frans?

Maar wat dan? Hoe kan het beter? De opties zijn er en bieden eindeloos plezier. Recent ben ik begonnen met "leren over leren". Zowel op het gebied van taal als op elk ander academisch gebied ben ik me gaan verdiepen in hoe een mens deze stof het beste in zich opneemt. De uitkomsten zijn geweldig. Het mensenlijk brein heeft zoveel plaats voor informatie die altijd daar zal blijven, mits deze goed is aangeleerd en voortdurend wordt bijgespijkerd en geoefend. Wat betreft talen kan ik iedereen het boek "Fluent in 3 MONTHS" van Benny Lewis aanbevelen. Hierin staan allerlei geweldig handige manieren om jezelf een taal aan te leren op de manier zoals onze hersenen die graag accepteren.

Bron: http://quantumleapalchemy.com/

Via Coursera (een site voor Massive Online Open Courses) ben ik ook bezig met "Learning How To Learn" aangeboden door de University of California, San Diago. Hierin worden een aantal technieken uitgelegd waarmee je informatie op een efficiënte manier in je op kan nemen. Hoe het mogelijk wordt om die lijstjes wel in je hoofd te krijgen. Een korte lezing van de mentor die deze course geeft is hier te vinden: Barbara Oakley - Learning how to Learn. Nu komt de paradox om de hoek kijken; voor bijna alle technieken die worden behandeld in Learning how to Learn heeft het een groot voordeel als je creatief bent. Of in elk geval buiten de gemiddelde lijntjes kan denken. Zo wordt er een mooi onderscheid gemaakt tussen de zogenaamde "Zombie mode" en de actieve leerhouding waarin constant van alles moet worden geassocieerd met eigen ervaringen om ze goed in het systeem te krijgen. De eigen ervaringen worden vaak tegengehouden door het ingekaderde vakje wat we hebben aangeleerd in het schoolsysteem. Bijt dat zichzelf even in de staart of niet?

Het zou goed zijn als kinderen meer de ruimte kregen om alle antwoorden te geven die ze maar willen. Voor een kind is een antwoord niet fout, alleen een andere manier van een antwoord benaderen. Voor ons volwassenen is het antwoord fout, we zien de cijfers als dalen voordat het kind op school zit en beginnen gelijk met het aanleren van de "juiste" antwoorden. Hiermee ontnemen we kinderen ook het plezier in leren. En juist dat plezier in leren, juist dat is wat leren mogelijk maakt voor kinderen en later ook voor volwassenen. Het plezier van merken dat je informatie oppakt, en dat niet alleen, je kan er zelf ook nog echt mee aan de gang, beredeneren, bekijken en concluderen, wat een feest! Leren is ook ontdekken, maar ik weet zeker dat je dat niet verkocht krijgt aan 99% van de leerlingen die nu op de middelbare school zitten.

Dan zijn er veel mensen die zeggen dat het zo hoort; dit is de manier zoals is gegaan en zou moeten gaan. En nee. Gewoon echt niet. Kinderen en later ook volwassenen lijden hieronder, blijven vastzitten in allerlei aangeleerde methode en paradoxen. Volwassenen denken dat dit de manier is en mede daarom stopt hun eigen leren ook vanaf een bepaalde leeftijd. Maar niemand is te oud om te leren, niemand is te oud om het plezier van leren te zien en te ervaren. Iedereen kan altijd leren.

"Whether you think you can, or you think you can't - you're right" Henry Ford.
We moeten af van alle aangeleerde systemen, regels voor wanneer leren het beste gaat, labelen op leeftijd, het stampen van woorden en informatie, het voortdurend toetsen, ontnemen van de creativiteit, ontnemen van het plezier, ontnemen van het ontdekken. We moeten stoppen met kinderen, jongvolwassenen en later volwassenen behandelen alsof hun brein een computer is. We moeten het hele schoolsysteem eens flink overhoop gooien en nieuwe manieren zoeken van onderwijs. Ik durf met zekerheid te zeggen dat er heel veel mensen baat zouden hebben bij een andere manier van leren, een andere manier van onderwijs. Het plezier zou weer terug mogen komen en daarmee zullen nieuwe "genieën" opstaan. Elk mens dat wij als geniaal beschouwen en beschouwde had deze vorm van creativiteit, van "out of the box" denken. Waarom is dit dan wat wij als allereerste afpakken?

Het zou op school een vak moeten zijn hoe je moet leren. Of beter gezegd hoe je kan leren, dit is voor ieder mens namelijk anders. Sommige mensen kunnen wel leren door te stampen, hoewel ik me afvraag hoe lang dit in je systeem blijft, andere mensen hebben andere methoden nodig. Goede voorbeelden van andere methoden zijn "spacial repetition", "memory palace" en leren in de praktijk. Ons huidige schoolsysteem is gebaseerd op één soort leerling en dat is niet eerlijk. Het is zelfs kwalijk te noemen als je het mij vraagt. Ik heb vaak genoeg gehoord van mijn ouders dat je op de middelbare school gewoon "even door de zure appel heen moet bijten en moet stampen". Maar dit hoeft niet op deze manier, dit is zoals wij het systeem maken. Dat kunnen we net zo goed veranderen.

Zomaar het hele schoolsysteem veranderen is een hele radicale verandering en ik zou niet willen zeggen dat dit de juiste manier is. Wat ik wel graag zou willen zien is dat er meer geëxperimenteerd wordt met andere vormen van leer en onderwijs modellen. Juist in Nederland, waar we zo trots zijn op onze onderwijsstaat, zou het belang van experimenteren met andere onderwijs modellen hoog in het vaandel moeten staan. Op deze manier blijf je ook vooruit kijken en je aanpassen aan de veranderende generaties.

Wil jij ook weer plezier vinden in het leren? Pak eens een online course in wat jij leuk vind op bijvoorbeeld Coursera. Verdiep je in wat leren voor jou inhoud, hoe jij het beste leert, stap af van de gebaande paden en laat je vooral door niemand zeggen dat je ideeën dom zijn. De mensen die dat zeggen zijn zelf te stom om verder te kijken dan wat zij voorgeschoteld hebben gekregen.

"Creativity is intelligence having fun" Albert Einstein.